Olej roślinny

Olej roślinny stanowi podstawę diety wielu osób. W intrenecie jest wiele sprzecznych informacji na jego temat. Kampanie żywieniowe kładące nacisk na zdrowy tryb życie nie są w jego przypadku jednoznaczne. W poradnikach forach oraz na blogach są tak różne informacje na temat olejów roślinnych, że można się w tym pogubić. W poniższym artykule postaramy się znaleźć odpowiedź czy olej roślinny jest zdrowy, jakie mamy jego rodzaje i z czego wynika jego cena.

Skład

Oleje roślinne bogate są w cenne jednonienasycone kwasy tłuszczowe. Maja one szereg działań prozdrowotnych do których zaliczyć możemy zmniejszenie ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic, obniżają poziom całkowitego cholesterolu we krwi, przeciwdziałanie nadciśnieniu tętniczemu. Oleje roślinne są bogate w tzw. nienasycone kwasy tłuszczowe, które przyczyniają się do ochrony naszego układu krwionośnego, wątroby i jelit. Ponadto wspomagają wszelkie procesy metaboliczne naszego organizmu, ułatwiając zdrowe spalanie i wydalanie zbędnych złogów. Dzięki nim podczas diety nasz organizm nie jest pozbawiony minerałów, które w wielu wypadkach rozpuszczają się głównie w tłuszczach i są dzięki nim przyswajalne. Istnieje olejów roślinnych, każdy z nich ma nieco odmienny profil chemiczny, w którego składzie znajdziemy też wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Procentowy udział tych kwasów w każdym produkcie może być inny, na co wpływ ma też niestety ich niestabilność. Ulegają one rozkładowi pod wpływem światła oraz powietrza i w dostępnych na półka sklepowych produktach jest już niewiele tych cennych kwasów. Co istotne oleje roślinne są też dobrym źródłem witamin A, D i E nazywanej eliksirem młodości.

Rodzaje

Na rynku mamy wiele dostępnych rodzajów olejów roślinnych. Produkty te pozyskiwane są praktycznie z każdej części rośliny począwszy od nasion, pestek na gniazdach i kiełkach roślinnych kończąc. Wytłoczone z tych części olej jest głównie wykorzystywany jak tłuszcz jadalny. W obowiązujących zaleceniach dietetycznych maksymalnie 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego powinno pochodzić z tłuszczów, ale co ważne nie więcej niż 10% z tłuszczów nasyconych. Najwięcej właściwości prozdrowotnych posiadają oleje tłoczone w niskich temperaturach metoda na zimno, gdyż większość pozytywnych składników oleje tracą w wyniku obróbki termicznej. Procesem, w którym produkty tłuszczowe tracą swoje właściwości jest rafinacja, czyli działanie mające na celu oczyszczenie substancji. Według światowego zapotrzebowania na rynku olejów roślinnych wyróżniamy poniższe rodzaje:

olej palmowy
olej sojowy
olej rzepakowy
olej słonecznikowy
olej z orzechów arachidowych
olej kokosowy
oliwa z oliwek
olej konopny CBD

Pod względem właściwości prozdrowotnych należy wymienić też jeszcze oleje z: wiesiołka, pestek dyni, lniany, z awokado, z ostropestu i olej z czarnuszki.

Cena

Na cenę oleju roślinnego ma wpływ wiele czynników. Przy tym należy uwzględnić właściwości zdrowotne produktu, metodę produkcji, kraj pochodzenia. Koniunktura wpływa, że nawet najtańsze na rynku oleje roślinne czyli oleje rzepakowe oraz słonecznikowe drożeją. Wzrost cen następuje również w przypadku produktów tłoczonych na zimno, które mają zdecydowanie więcej wartości odżywczych i tak zwanych dobrych kwasów. W tym wypadku najdroższe a stosunkowo popularne są oleje z pestek dyni oraz z czarnuszki. Najtańszym olejem jest palmowy, którego spożywanie w nadmiarze może mieć negatywne skutki.

Jaki olej do smażenia ?

Wielu konsumentów zadaje sobie pytanie, który olej będzie najlepszy do smażenia. Wybierając olej roślinny do należy rozważyć kilka czynników tak, aby wybrać produkt, który nie będzie szkodliwy. Najgorzej oceniane pod kątem zdrowotności są oleje palmowy i kokosowy pomimo, że są źródłem kwasów tłuszczowych nienasyconych. W celu wybrania najskuteczniejszego produktu do smażenia, należy wziąć pod uwagę temperaturę dymienia oleju. Moment krytyczny, po którym produkt traci wartości odżywcze a może zacząć zagrażać naszemu zdrowiu. Wydzielana podczas dymienia akoroleina ma działanie rakotwórcze. Do smażenia najczęściej polecany jest olej rzepakowy, słonecznikowy, z pestek winogron, oliwa z oliwek czy olej z awokado. Co ważne istotna jest też długość smażenia w tym przypadku, należy pamiętać, że olej słonecznikowy jest zalecany tylko do krótkotrwałego smażenia ze względu na małą stabilność. Najbardziej istotne znaczenia prozdrowotne mają oleje tłoczone na zimno, których nie możemy podgrzewać bo stracą swoje właściwości. Idealnie one nadające się do sałatek, dipów czy dressingów.

Podsumowanie

Olej roślinny jest źródłem tłuszczów niezbędnych do poprawnego funkcjonowania naszego organizmu. Od rodzaju oleju zależy, czy stosowany w nadmiarze może mieć negatywne skutki. Jest to jeden z czynników wpływających na ceną oleju. Jednym z nieoczywistych przykładów olejów pochodzenia roślinnego jest tworzony z konopi siewnej. O tym, jak niezwykły to produkt masz szansę dowiedzieć się na naszym blogu. Podsumowują warto dołączyć do oleje roślinne do diety, ale przy tym należy uwzględnić ich profil tłuszczowy.

Bibliografia:

https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2012/4/BR%204-2012%20s.%201175-1182.pdf
https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2016/04/Cala-prawda-o-tluszczach_edited.pdf
Dr hab. Krzysztof DASIEWICZ, Dr inż. Marta CHMIEL Zakład Technologii Mięsa, Katedra Technologii Żywności Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie CHARAKTERYSTYKA TŁUSZCZÓW ZWIERZĘCYCH I ASPEKTY ZDROWOTNE ZWIĄZANE Z ICH SPOŻYWANIEM
Characteristics of animal fat and health aspects of their consumption
http://miesiecznikchemik.pl/wp-content/uploads/2015/01/chemik_2014_02-4.pdf