Na czym polega tłoczenie oleju metodą na zimno?

Na dziale ze zdrową żywnością, wśród licznych olei roślinnych, możemy natknąć się na informację, że olej wyprodukowany poprzez tłoczenie oleju na zimno. Co to dokładnie oznacza ten termin? Jaka jest różnica, gdy dodatkowo na odwrocie etykiety czytamy hasło „rafinowany”, „nierafinowany” lub „z pierwszego tłoczenia”? Skoro wyróżniamy tyle kategorii powstawania oleju roślinnego, to który  nich należy wybrać? Przed takimi dylematami stoi niejeden z konsumentów, ale właśnie dla takich osób powstają podobne do tego artykuły wyjaśniające powyższe zagadnienia.

Tłoczenie oleju na zimno należy do najstarszych i najzdrowszych metod tłoczenia olei. Jest ona możliwa w przypadku owoców oraz nasion, które mają 15% zawartość tłuszczu (m.in. tłoczony na zimno jest olej z czarnuszki czy olej lniany). Olej wyciska się w sposób mechaniczny, w temperaturze pokojowej do maksimum 50 st. C. Dzięki temu nie dochodzi do zniszczenia cennych i pełnowartościowych substancji jak, chociażby nienasycone kwasy tłuszczowe czy witaminy.   

Stosowanie wyżej opisanych olejów cały czas zyskuje na popularności. Olej tłoczony na zimno może być wykorzystywany np. jako nośnik w procesie produkcji. Kupując olejek CBD to właśnie w oleju konopnym tłoczonym na zimno często „zawieszony” jest ekstrakt. Poniżej przestawiamy bardziej szczegółowe informacje na temat tłoczenia oleju na zimno.

Cały proces możemy podzielić na trzy odrębne etapy:

1. Rozdrabnianie surowca.
2. Tłoczenie powstałej miazgi.
3. Filtracja oleju. 

Skoro tłoczenie oleju na zimno jest zdrowe i ekologiczne to, czemu w wielu przypadkach używa się ekstrakcji chemicznej? Głównie rozchodzi się tutaj o ilość. Przy tradycyjnym tłoczeniu na zimno nie uzyskamy takiej ilości oleju jak przy nowoczesnych metodach produkcji. Jednak otrzymamy produkt wysokojakościowy i esencjonalny, czego będzie brakować produktom przemysłowego powstawania. 

Wiedząc już, jak powstaje olej tłoczony na zimno, zajmijmy się często dopisywanym na etykiecie butelki hasłem nierafinowany. Słowo to oznacza, że nasz olej jest nie tylko wytworzony metodą tradycyjną i ekologiczną, ale także, że finalny produkt nie zostaje oczyszczony za pomocą środków chemicznych. W praktyce dostajemy olej, którego smak, kolor czy barwa są bardzo intensywne, a na dnie butelki może osadzać się naturalny osad. Taki olej nie stracił swoich pierwotnych właściwości na żadnym etapie produkcji, a jedyne metody oczyszczania jakie są dozwolone to filtracja, wirowanie lub płukanie wodą. Właśnie brak rafinacji przekłada się na cenne właściwości oleju z czarnuszki coraz częściej wybieranego przez klientów.

Inaczej sprawa wygląda przy oleju tłoczonym na zimno, ale rafinowanym. Ponieważ polityka konsumpcjonizmu polega na marketingu idealnego wizerunku, olej z osadem na dnie butelki wielu konsumentom może nie przypaść do gustu. Mimowolnie kojarzy się z produktem niskiego gatunku (a paradoksalnie jest zupełnie odwrotnie), przez co klient nie będzie chciał go kupić. Producenci, zamiast prowadzić kampanie uświadamiania i przekazywać prawdziwą wiedzę, postanowili sprostać irracjonalnym oczekiwaniom klienta i zmniejszyć koszty produkcji. Tak powstała rafinacja oleju – czyli oczyszczanie chemiczne, podczas którego olej traci „umiejętność” sedymentacji, połowę cennych właściwości (głównie tłuszczy z grupy omega – 3) kolor i zapach. Tak oczyszczony produkt jest przejrzysty, klarowny i bezwonny, a niekiedy nawet tańszy.   

Olej tłoczony na zimno niejednokrotnie jest produktem wymagającym. Mówimy oczywiście o oleju nierafinowanym. Ze względu na niską temperaturę wytwarzania, musi być on przechowywany w podobnych warunkach. W związku z tym przelewany jest do butelek o grubym i ciemnym szkle, które nie przepuszcza promieni słonecznych. Prócz tego ma dość krótką datę ważności – około 3 miesięcy i nie nadaje się do pieczenia lub smażenia. 

Olej tłoczony na zimno – rafinowany – nie podlega takim restrykcjom. Możemy znaleźć piękne jasne butelki z wymyślnym etykietami, a dodatkowo do jego kupna zachęca długa data ważności.

Pamiętajmy jednak, że nie liczy się ilość, wygląd czy nawet cena. Najważniejsza powinna być dla nas jakość, którą zapewnia tylko nierafinowane tłoczenie oleju na zimno. Dodatkowym atutem jest jeśli na butelce widnieje napis: z pierwszego tłoczenia. Znaczy to, że wytłoczone już raz ziarna nie zostały ponownie użyte do wytłoczenia „resztek substancji”. Te drobne na etykietach różnice w praktyce okazują się ogromne. Dlatego zgłębiajmy naszą wiedzę, by kupując konkretne oleje tłoczone na zimno, wiedzieć, na jakie aspekty warto zwrócić uwagę, by dokonać najlepszego wyboru.

Do najpopularniejszych olei produkowanych metodą na zimno zaliczyć możemy: 

• olej z czarnuszki
• olej lniany
• olej kokosowy
• olej z wiesiołka

Bibliografia: 

1. Czarnuszka siewna w medycynie naturalnej, P. Schleicher, M. Saleh.
2. http://uwm.edu.pl/kpichsr/ftp/pno2016L.pdf
3. http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2012,%201(80)/027_044_02_Obiedzinska.pdf
4. https://www.ibprs.pl/wp-content/uploads/2018/08/PNiTPRS-2017-nr-1-Rozdzial2.pdf
5. https://docplayer.pl/52799314-Technologiczne-aspekty-otrzymywania-oleju-rzepakowego-na-potrzeby-produkcji-biopaliwa.html